ŻURAWINA (Oxycoccus) to wieloletnia, płożąca, zielona krzewinka należąca do rodziny wrzosowatych (Ericaceae), lubiąca pozycje nasłonecznione oraz kwaśne, próchnicze i wilgotne podłoże. W Polsce w naturalnych warunkach można spotkać: żurawinę błotną Vaccinium oxycoccus żurawinę drobnoowocową, żurawinę drobnolistkową (Oxycoccus microcarpus). Często uprawiana jest w Polsce pochodząca z Ameryki Północnej żurawina wielkoowocowa (Oxycoccus macrocarpus), która cieszy się największym zainteresowaniem producentów i wytwórców różnorodnych przetworów z jej owoców. Wykorzystywana jest w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Swą popularność zawdzięcza dużym mięsistym owocom, które mogą być wielkości dwuzłotówki oraz większym właściwościom prozdrowotnym, niż pozostałe jej rodzaje. Ponadto posiada bardzo dużą zawartość naturalnego konserwantu – benzoesanu sodu – dzięki, któremu jej owoce są łatwe w przechowywaniu. Surowe owoce można przechowywać w lodówce do sześciu tygodni a w zamrażalniku nawet rok!1

Żurawina swą nazwę zawdzięcza różowo – białym kwiatom, przypominającym dziób żurawia, z którego rozwija się mięsista czerwona lub nawet prawie czarna jagoda, dojrzewająca około 100 dni. Surowy owoc żurawiny jest kwaśny i cierpki. Pomimo lekko owocowego i słodkiego zapachu niestety nie ma wielu amatorów swego smaku. Dlatego też najczęściej spożywana jest w formie suszonych owoców, soków, sosów, konfitur, dżemów, galaretek i nalewek. Ogromną popularnością cieszy się dodawanie żurawiny do mięs, w szczególności dziczyzny, serów, pasztetów, oraz deserów (ciast, lodów) i herbaty.

SKŁADNIKI ODŻYWCZE ŻURAWINY WIELKOOWOCOWEJ.

Owoce żurawiny charakteryzują się dużą zawartością witamin, w szczególności z grupy B (B1, B2, B6) oraz witaminy C i E, minerałów takich jak: sód, potas, magnez, wapń, fosfor, żelazo, jod, kwasów organicznych (cytrynowy, jabłkowy), kwasów fenolowych (chlorogenowy i p-kumarowy), garbników, tanin (do 10%), bioflawonoidów, a przede wszystkim proantocyjanidyn i wielu innych składników wpływających korzystnie na ludzki organizm.

 

 

Czy wiesz, że szklanka owoców żurawiny dostarcza około 3,2 g błonnika  – TYLE, ILE DUŻE JABŁKO!1  

I około 30 mg witaminy C!

 

 

Jednak jednym z najważniejszych składników czynnych są proantocyjanidyny, będące flawonoidami o silnych właściwościach antyoksydacyjnych, które szybko przenikają do błony komórkowej zapewniając ochronę antyoksydacyjną, wzmacniając tym samym działanie witamin przeciwutleniających C, E, A. Dlatego też przy wyborze żurawinowych suplementów diety należy przede wszystkim zwracać uwagę na zawartość proantocyjanidyn w porcji dobowej!

BADANIA NAD DZIAŁANIEM ŻURAWINY.

Liczne badania naukowe wykazały korzystny wpływ owoców żurawiny na układ moczowy osób dorosłych. W badaniach ustalono, że codzienne spożywanie soku z żurawiny hamuje bakteryjną przyczepność E. coli do nabłonka dróg moczowych, umożliwiając ich wydalanie z moczem. To proantocyjanidyny zawarte w owocach wychwytują bakterie E. coli uniemożliwiając im przyczepienie się do nabłonka dróg moczowych.  Z tego powodu wielu naukowców uznaje, że ochronę jaką dają proantocyjanidyny obecne w żurawinie za korzystną dla zachowania zdrowia układu moczowego. Należy tutaj zaznaczyć, że ten korzystny efekt wykazano tylko u osób dorosłych, natomiast nie ma go u dzieci. Zgodnie z monografią WHO stosowanie żurawiny do leczenia chorób dróg moczowych u dzieci jest nieskuteczne i nie jest zalecane.6 Opisy badań i ich wyniki zamieszczono między innymi w monografii Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).Tradycyjnie żurawinę wykorzystuje się w leczeniu astmy, gorączki, utraty apetytu, szkorbutu, dolegliwości żołądkowych, jak również choroby pęcherzyka żółciowego i wątroby.6 Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca w celu utrzymania zdrowych nerek i układu moczowego u ludzi dorosłych spożycie 30 – 300 ml 30% czystego soku z żurawiny dziennie. Natomiast w celach terapeutyczny zalecana dzienna dawka dobowa wynosi 360-960 ml. W przypadku ekstraktu z żurawiny podawanej w formie kapsułek, tabletek musi to być 1-6 kapsułek/tabletek dziennie o zawartości odpowiadającej 3 porcjom (90 ml) soku z żurawiny lub 400 – 450 mg ekstraktu z żurawiny.Prowadzone były również badania nad dobroczynnym działaniem żurawiny wspomagającym walkę z Helicobacter pylori, uniemożliwiając im przyleganie do nabłonka żołądka i dwunastnicy i utrudniając rozwój choroby wrzodowej.4

Niektóre badania podkreślają, że owoce żurawiny wykazują właściwości antyoksydacyjne, działają wspomagająco na układ odpornościowy oraz mają korzystny wpływ na serce i układ krążenia.

PRZECIWWSKAZANIA.

Nadmiernego spożycia żurawiny i przetworów żurawinowych, a nawet ich unikać powinny osoby ze skłonnością do występowania kamieni nerkowych, stwierdzonymi zaburzeniami czynności nerek, czy też leczonych warfaryną (pochodna kumaryny).2, 3, 6 Substancje zawarte w żurawinie utrudniają usuwanie warfaryny z organizmu, co wzmaga jej działanie i może przyczyniać się do wystąpienia krwotoków.2 Przed włączeniem do diety suplementów z żurawiny czy regularnym piciem soków i koncentratów żurawinowych powinni oni zawsze zasięgnąć konsultacji lekarskiej lub o ich spożywaniu powiadomić swojego lekarza.6 Należy pamiętać, że żurawina zawiera występujące w dużej koncentracji szczawiany majce duże tendencje do krystalizacji. Ponadto szczawiany mają negatywny wpływ na wchłanianie jelitowe wapnia.2 Z tego względu spożywanie żurawiny nie jest wskazane dla osób z osteoporozą2-3 i dzieci. Ostrożność powinny zachować także osoby zmagające się z cukrzycą z uwagi na wysoka zawartość cukru w soku z żurawiny i powinny poszukiwać produktów bez cukru lub o obniżonej zawartości.6

Literatura:

  1. Agata Bernaciak, Przekonaj się, w czym tkwi magiczna moc żurawiny!, http://polki.pl/dieta-i-fitness/zdrowe-odzywianie,zurawina-wlasciwosci-zdrowotne-i-odchudzajace
  2. Sandra Fizia, Dlaczego warto zaufać ŻURAWINIE? Sprawdź jej wspaniałe i zdrowotne właściwości, http://www.ofeminin.pl/zdrowy-styl-zycia/zurawina-wlasciwosci-s1157345.html
  3. Żurawina i jej właściwości, http://www.werandacountry.pl/component/content/article?id=14904&start=1
  4. Żurawina na pęcherz, wrzody i serce, http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/medycyna-niekonwencjonalna/zurawina-na-pecherz-wrzody-i-serce_33955.html
  5. Margit Kossobudzka, Żurawina. Znakomita przekąska na zimę, 25 listopada 2015, http://wyborcza.pl/TylkoZdrowie/1,137474,19237150,5-powodow-dla-ktorych-warto-jesc-zurawine.html
  6. Fructus Macrocarponii, WHO MONOGRAPS ON SELECTED MEDICINAL PLANTS, VOLUMO 4, , 149-166,
  7. Żurawina, https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBurawina

 

 


Informujemy, że przedstawione w artykule różnorodne zastosowanie opisanych w nim roślin, związków chemicznych,  substancji, jak i wskazane badania naukowe w zakresie zastosowania kosmetycznego, leczniczego, medycznego, suplementacyjnego  lub innego mają na celu jedynie przybliżenie czytelnikowi  stanu ogólnej wiedzy o danym związku chemicznym, roślinie lub substancji na różnych płaszczyznach jego użycia. Informacje w zakresie leczniczego i medycznego zastosowania danych substancji, roślin czy związków chemicznych dotyczą wyłącznie produktów leczniczych i nie mogą być odczytywane jako przypisywanie ich żywności, w szczególności właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia.