Oregano, lebiodka pospolita (Origanum vulgare), roślina występująca w Azji, Europie, w szczególności w obszarze basenu Morza Śródziemnego. Doskonałe zioło kulinarne, przyprawa i roślina o ogromnych właściwościach prozdrowotnych. Najczęściej używane jest jako zioło dodawane do wielu potraw, nadając im wyrafinowany aromat i smak. Charakteryzuje się silnym, intensywnym zapachem i lekko gorzkim smakiem, który przy większej ilości może dawać poczucie odrętwienia języka, co zawdzięcza między innymi obecności dużej ilości karwakrolu i tymolu. Zioło kulinarne typowe dla kuchni włoskiej, greckiej i tureckiej, ale również hiszpańskiej i portugalskiej. Najczęściej używa się zielone lub suszone listki. Wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych i przyprawowych, spośród których najbardziej znane są zioła prowansalskie, przyprawy włoskie czy greckie. Doskonale nadaje się do zup, makaronów, sałatek, sosów, dipów, pizzy, zapiekanek, serów, przyprawiania różnych warzyw (w tym ziemniaków, brokułów, kalafiorów, pomidorów), mięsa (w szczególności jagnięciny i baraniny), ryb, ciasteczek na słono. Oregano dodaje się do oliwy, oleju i alkoholi. Wchodzi w skład niektórych kosmetyków jak na przykład pasty do zębów, płynów do płukania ust czy płynów do kąpieli. Jako prawdziwe źródło wielu ważnych dla funkcjonowania organizmu człowieka składników odżywczych oraz innych wykazujących prozdrowotne działanie wykorzystuje się go w produkcji suplementów diety.
Jakie składniki odżywcze zawiera oregano?
Oregano to prawdziwa skarbnica cennych składników odżywczych i zdrowotnych. Zawiera fenole (karwakrol, tymol), duże ilości witaminy A, B 6, C, E, K, flawonoidy (apigenina, luteolina, kwercetyna, kemferol, eriodykcjol, naryngenina), składniki mineralne (cynk, mangan, miedź, potas, wapń, żelazo), błonnik pokarmowy, kwas foliowy, fitosterole.
Właściwości:
W badaniach naukowych, piśmiennictwie popularno-naukowym i wielu artykułach opisuje się jego liczne właściwości, podkreślając jego pozytywny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu ludzkiego. Opublikowane w 2016 roku przez J. Coccimiglio, M. Alipour, Zi-Hua Jiang, Ch. Gottardo, Z.acharias Suntres badania potwierdziły przeciwutleniające, działanie wyciągu z oregano, które przypisano głównie obecności karwakrolu i tymolu.2 Opisuje się się także udział w wydalaniu gazów, zwiększenie wydzielania śliny, soku trawiennego, żółci, rozkurczające działanie na mięśnie gładkie jelit, dróg żółciowych, mięśnie macicy podczas menstruacji, mięśnie gładkie oskrzeli.1 Za rozkurczowe cechy oregano odpowiadają obecne w nim flawonoidy.1 Opisuje się, że odgrywa rolę przy zwiększeniu wydzielania śluzu przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych.1 Sugeruje się jego przeciwnowotworowe i przeciwcukrzycowe właściwości,1 które czekają na potwierdzenie wiarygodnymi, rzetelnymi badaniami naukowymi.
Kto powinien zachować ostrożność przy spożyciu Origanum vulgare?
Zgodnie z powiedzeniem, że nie ma róży bez kolców, tak i w przypadku oregano jest podobnie. Poza całą gamą wspaniałych składników, oregano posiada działanie podrażniające na błony śluzowe i skórę, więc w przypadku olejków musi być spożywany w formie rozcieńczonej.6 Często w literaturze zwraca się uwagę na fakt, że oregano obniża przyswajanie żelaza.6. Nowe badania naukowe donoszą o wpływie karwakrolu na obniżenie poziomu cukru we krwi1. W tym ostatnim przypadku nie zaleca się łączenia spożycia większych ilości oregano lub olejku z lebiodki z lekami na obniżenie cukru. Mając na uwadze jego rozkurczową aktywność 1, w szczególności na mięśnie macicy ostrożność powinny zachować kobiety w ciąży. Olejku z oregano nie powinno się spożywać przed operacjami czy ekstrakcją zęba z uwagi na możliwość wystąpienia ryzyka krwotoku. Duże ilości oregano czy olejek z oregano nie jest wskazany dla osób uczulonych na niego6, kobiety karmiące piersią i małe dzieci 6, a to przede wszystkim z uwagi na karwakrol oraz tymol.
Pamiętając o przeciwwskazaniach, mając na względzie bogactwo składników odżywczych oraz innych wykazujących efekt fizjologiczny na ludzki organizm, warto wzbogacić codzienną dietę w świeże lub suszone oregano, pomyśleć o suplementacji olejkiem z oregano, a jak zajdzie potrzeba, po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą, zaaplikować właściwy produkt farmaceutyczny.
Literatura:
- Alina Mścisz, Elżbieta Czosnowska Oregano – fascynująca przyprawa, ale czy tylko? Możliwe zastosowania, substancje aktywne, właściwości terapeutyczne, czytelniamedyczna.pl
- John Coccimiglio,Misagh Alipour, Zi-Hua Jiang, Christine Gottardo, and Zacharias Suntres, Antioxidant, Antibacterial, and Cytotoxic Activities of the Ethanolic Origanum vulgare Extract and Its Major Constituents, www.ncbi.nlm.nih.gov
- Zou Y,Wang J, Peng J,Wei H, Oregano Essential Oil Induces SOD1 and GSH Expression through Nrf2 Activation and Alleviates Hydrogen Peroxide-Induced Oxidative Damage in IPEC-J2 Cells., www.ncbi.nlm.nih.gov
- T. Lin,Y. I. Kwon, R. G. Labbe,K. Shetty, Inhibition of Helicobacter pylori and Associated Urease by Oregano and Cranberry Phytochemical Synergies, www.ncbi.nlm.nih.gov
- Justyna Marszałkowska-Jakubik, Oregano-zioło, które leczy, polki.pl
- Redakcja dietetycy.org.pl, Oregano właściwości, dietetycy.org.pl
- Lebiodka pospolita, https://pl.wikipedia.org/wiki/Lebiodka_pospolita
Informujemy, że przedstawione w artykule różnorodne zastosowanie opisanych w nim roślin, związków chemicznych, substancji, jak i wskazane badania naukowe w zakresie zastosowania kosmetycznego, leczniczego, medycznego, suplementacyjnego lub innego mają na celu jedynie przybliżenie czytelnikowi stanu ogólnej wiedzy o danym związku chemicznym, roślinie lub substancji na różnych płaszczyznach jego użycia. Informacje w zakresie leczniczego i medycznego zastosowania danych substancji, roślin czy związków chemicznych dotyczą wyłącznie produktów leczniczych i nie mogą być odczytywane jako przypisywanie ich żywności, w szczególności właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia.