Prawidłowe stężenie witaminy B12 (zwanej także kobalminą) wpływa na pracę organizmu, zwłaszcza układu krwionośnego i nerwowego, a ponadto:
- pobudza apetyt
- ułatwia przemianę żelaza,
- uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych krwinek,
- zapobiega niedokrwistości,
- wpływa na pamięć, koncentrację, zdolność uczenia się,
- umożliwia syntezę w komórkach, przede wszystkim szpiku kostnego,
- zapewnia dobry nastrój i równowagę psychiczną,
- odgrywa rolę przy odtwarzaniu kodu genetycznego,
- pobudza apetyt.
Niedobór kobalminy może być groźny dla zdrowia, może rozwijać się dopiero po 20-30 latach i może mieć wpływ na rozwój np. choroby Alzheimera. Nieprawidłowy poziom tej witaminy może być spowodowany jej zwiększonym wydalaniem z moczem, ale także stanem zapalnym błony śluzowej żołądka, schorzeniami jelit, zaburzoną florą bakteryjną jelit. Niedobór witaminy B12 stwierdza się w chorobach pasożytniczych, zwłaszcza w tasiemczycach (bruzdogłowiec szeroki), ale jego najczęstszą przyczyną jest dieta uboga w produkty zawierające tę właśnie witaminę.
Niedobór witaminy B12 dotyczy zazwyczaj dzieci i osób starszych. Zagrożone są również osoby cierpiące na choroby układu pokarmowego, a także nadużywające alkoholu oraz wegetarianie i weganie. Zapotrzebowanie na kobalminę z pewnością mogą także zgłaszać kobiety w czasie menopauzy, które są szczególnie narażone na osteoporozę. Witamina B12 pomaga w odbudowywaniu masy kostnej.
Na wczesnym etapie niedobór witaminy B12 objawia się: gorszym samopoczuciem, ogólnym osłabieniem, zmęczeniem, częstymi infekcjami, brakiem apetytu i zaburzeniami trawienia, drętwieniem kończyn, drażliwością, kłopotami z pamięcią, a także zaburzeniami miesiączkowania. Jednak na późniejszym etapie konsekwencje są już znacznie poważniejsze. Można wśród nich wymienić m.in.:
- nieprawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego, w tym niedokrwistość megaloblastyczną oraz niedokrwistość złośliwą,
- zaburzenia w układzie nerwowym, jak niepewność chodu, drętwienie dłoni u stóp, problemy z widzeniem,
- drżenia i drgawki, zaburzenia równowagi, zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi oraz zanik nerwów wzrokowych,
- hiperhomocysteinemię, która jest czynnikiem zmian miażdżycowych oraz zakrzepowych,
- zmiany zwyrodnieniowe błony śluzowej żołądka oraz zaburzenia we wchłanianiu.
- objawy psychiatryczne, jak zespoły depresyjne, zaburzenia lękowe, zespoły urojeniowe
- anemię,
- opóźnienia wzrostu,
- częste biegunki,
- stany depresyjne,
- zaburzenia neurologiczne (drętwienie, trudności z chodzeniem, mrowienie),
- utratę pamięci,
- trudności w zachowaniu równowagi,
- stany rozdrażnienia, irytacji,
- zmęczenie,
- depresję,
- jąkanie.
Najprostszy sposób na niedobór witaminy B12 to oczywiście prawidłowa dieta. Witaminę B12 znajdziemy głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego: mięsie oraz jego przetworach, podrobach, mleku i przetworach mlecznych, jajach kurzych oraz rybach i owocach morza. Ale także w przetworach warzywnych zawierających kwas mlekowy (kiszona kapusta, kiszone ogórki – warto jednak zaznaczyć, że w produktach roślinnych zawartość witaminy B12 jest niska).
Weganie i wegetarianie mogą uzupełniać niedobry tej witaminy, wybierając produkt sztucznie nią wzbogacane. Wśród dostępnych na rynku są to najczęściej płatki zbożowe oraz produkty sojowe.
Zaleca się przyjmowanie witaminy B12 kobietom mającym obfite miesiączki, osobom, które nie jędzą mięsa, jajek i przetworów mlecznych. Warto pamiętać, że na witaminę B12 szkodliwie wpływają: alkohol, kwasy, woda, światło słoneczne, estrogeny, tabletki nasenne.
Witamina B12 jest rozpuszczalna w wodzie, a to znaczy że nie gromadzi się w organizmie i wydalamy ją wraz z potem i moczem. Z tego powodu trudno ją przedawkować. Specjaliści utrzymują, że suplementacja witaminy B12 raczej nie spowoduje żadnych szkodliwych efektów. Jednak jest możliwy u alergików, zatem warto skonsultować tę suplementację z lekarzem.