NONI? CO TO JEST?

NONI (łac. Morinda citrifolia L.) czyli inaczej morwa indyjska. Nazwa ,,Noni” przyjęła się na całym świecie. Na Tahiti zwana jest nadal tradycyjnie „nono”, a „kura” na Fidżi. Rośnie w strefie międzyzwrotnikowej. Przypuszcza się, że przywędrowała około 2 tysiące lat temu została przewieziona (jako przyprawa i środek leczniczy) na wyspy Pacyfiku. Obecnie występuje również w Afryce oraz Ameryce Północnej i Południowej. Noni nigdzie na świecie nie jest uprawiana na skalę przemysłową. Rośnie dziko w  dużych skupiskach w Australii, Chinach, Malezji, Indiach na Filipinach, Wyspach Karaibskich i prawie całym obszarze Pacyfiku. Zwykle jednak kojarzona jest z Hawajami i Tahiti.

Pod kątem prawnym zaliczana jest do nowej żywności, co oznacza, że przed 15 maja 1997 roku nie była spożywana w znacznym stopniu na terytorium Unii Europejskiej. Jednak można już pokusić się o stwierdzenie, że sok z owoców noni znalazł swoich zagorzałych amatorów, pomimo dość specyficznego smaku i zapachu.

Morinda citrifolia to zawsze zielony krzew, który może osiągnąć rozmiary nawet 7 metrów wysokości!  Mówi się, że jest długowieczna, bo jest niezwykle wytrzymała i odporna na choroby. Do tego niezwykle urodziwa. Duże liście (dochodzące nawet do 20 cm długości) są mięsiste, ciemnozielone i błyszczące. Kwitnie, pięknymi białymi kwiatami, i owocuje przez cały rok. Owoce są owalne, o średnicy około 7 cm i wielkości nawet do 15 cm. Zielone, niedojrzałe owoce można spożywać na surowo. Dojrzałe owoce są żółte i cechują się charakterystycznym, bardzo nieprzyjemnym zapachem.

Historia

Noni stanowiło ważny składnik codziennej diety mieszkańców wysp Pacyfiku. Wykorzystywali owoce, liście, korę i korzenie. Kahuni (zielarze/szamani) sporządzali z nich napoje i okłady. Dla reszty świata odkrył noni w latach 80 XX wieku amerykański naukowiec – dr Ralph Heinicke. W opublikowanych wynikach jego badań można znaleźć informacje na temat między innymi związku zwanego prokseroniną. Nie wszyscy naukowcy jednak podzielają optymizm dr Heinicke i doniesienia o prozdrowotnych właściwościach owoców noni.

Substancje aktywne

W owocach noni występują: witaminy (A, B1 i B2), sole mineralne (żelaza, miedzi, magnezu, fosforu), kwasy tłuszczowe (n-kapronowy, n- kaprylowy), białka, aminokwasy, beta-karoten, luteina, flawonoidy (rutyna), polisacharydy. Wg dr Heinicke owoce noni są również bogatym źródłem prokseroniny, skopoletyny i serotoniny.

Działanie

Sok z noni jest obecnie  coraz bardziej popularną nową  żywnością w Europie  ze względu na swoje korzystne właściwości, głównie działanie antyoksydacyjne (usuwanie wolnych rodników) oraz pozytywny wpływ na pracę układu odpornościowego. Tradycyjnie, owoc noni był używany przez Polinezyjczyków do zwalczania znużenia i zmęczenia organizmu.  Przeprowadzone liczne badania kliniczne  potwierdziły, że spożywanie soku noni zmniejsza poczucie zmęczenia, wpływa na wytrzymałość i zwiększenie  sprawności fizycznej. Zdolność soku noni w zakresie wytrzymałości fizycznej zweryfikowano m.in. u 40 sportowców uprawiających forsowne sporty.  Picie 100 ml soku  dwa razy dziennie przez 21 dni spowodowało u nich  znaczny wzrost  wytrzymałości fizycznej tj. o 21% oraz poprawę  właściwości antyoksydacyjnych organizmu o 25% . Ze względu na   swoje powinowactwo do kwasu gamma-aminomasłowego (GABA) sok noni  wykazuje  również działanie uspokajające. Podkreśla się często, że sok  noni wpływa korzystnie na regulację ciśnienia krwi oraz utrzymanie właściwego poziomu cholesterolu.

Produkty z  owoców noni na rynku

Na rynku możemy spotkać czyste soki z owoców noni oraz sok z owoców noni z dodatkami innych soków owocowych. Komisja Europejska SANCO  zarejestrowała na terenie Unii Europejskiej sok z noni Tahitian Noni® juice jako tzw. nową żywność.  Na rynku można również kupić sporą gamę kosmetyków z wykorzystaniem owoców noni (kremy, maseczki, toniki).

Pozyskiwanie  soku

Owoce noni można zbierać przez cały rok. Sok pozyskuje się z owoców bardzo dojrzałych (a nawet przejrzałych). Tradycyjna metoda wytwarzania soku polegała na  rozgnieceniu owocu na papkę i odciśnięciu soku. Podobnie postępują dzisiejsi wytwórcy: zebrane dojrzałe owoce leżakują jeszcze kilka dni na słońcu i dopiero wtedy są przeciskane i z owocowej pulpy wytłaczany jest czysty sok.

Ważne – na co zwrócić uwagę wybierając produkty z noni

Najważniejszym czynnikiem jest zawartość soku z noni w produkcie, tą informację można znaleźć na etykiecie. Warto zwrócić uwagę czy sok jest pasteryzowany czy konserwowany przy użyciu konserwantów. Warto dowiedzieć się czy butelkowany jest bezpośrednio przez producenta (na plantacji) czy rozlewany w Polsce (najczęściej rozrabiany z koncentratu, bądź proszku).

Literatura:

1. Opinion of the Scientific Committee on Food on Tahitian Noni® European Commision DG SCF/CS/NF/DOS/18 ADD 2 Final 11 December 2002
2. Morinda citrifolia L. (noni) improves athlete endurance: Its mechanism of action. Afa K.Palu, R.D. Seifulla, Brett J. West. Journal of Medicinal Planta Research 2008; Vol. 2(7), pp. 154-158, July
3. Noni: Nature’s Health-Enhancing Fruit complied in part from Noni: Nature’s Amazing Healer. Solomon, Woodland Books, 1998
4. Morinda citrifolia (Noni): A literature review and recent advances in Noni research. Mian-Ying et al Acta Pharmacol Sin, 2002 Dec; 23(120: 1127-1141,
5. The effects of Morinda citrifolia L (noni) on the immune system: its molecular mechanisms of action. K. Palu et al J Ethnopharmacol. 2008 Feb 12; 115 (3); 502-6.
6. New constituents from noni (Morinda citrifolia) fruit juice. Samoylenko V, et al. J Agric Food Chem, 2006 Aug 23; 54 (17): 6398-402.
7. Noni as an anxioytic and sedative; a mechasm involving its gamma-aminobutyric acideric effects. Deng S, et al. Phytomedicine 2007 Aug; 14 (7-8); 517-22.
8. Review of the ethnobotany, chemistry, bilogical activity and safety of the botanical dietary supplement Morinda citrifolia (noni). Pawlus AD, Kinghorn DA. J Pharm Pharmacol, 2007 Dec; 59 (12): 1587-609
9. Immunostimulan activity of noni (Morinda citrifolia) on T and B lymphocytes. Nayak S, Mengi S. Pharm Biol. 2010 Jul; 48 (7): 724-31
10. Evaluation of the ergogenic potential of noni juice. De-lu Ma et al. Phytoterapy Research Volume 21, Issue 11, pages 1100–1101, November 2007
11. http://www.ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2009/bromatologia_2_2009/Bromat%202,2009%20s.%20162-168.pdf
12. http://poradnikogrodniczy.pl/noni-morinda-citrifolia.php
13. http://www.witaminy-zdrowie.pl

Informujemy, że przedstawione w artykule różnorodne zastosowanie opisanych w nim roślin, związków chemicznych,  substancji, jak i wskazane badania naukowe w zakresie zastosowania kosmetycznego, leczniczego, medycznego, suplementacyjnego  lub innego, mają na celu jedynie przybliżenie czytelnikowi  stanu ogólnej wiedzy o danym związku chemicznym, roślinie lub substancji na różnych płaszczyznach jego użycia. Informacje w zakresie leczniczego i medycznego zastosowania danych substancji, roślin czy związków chemicznych dotyczą wyłącznie produktów leczniczych i nie mogą być odczytywane jako przypisywanie ich żywności, w szczególności właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia.